Σε ποιον στρέφουν το κεφάλι τα παιδιά όταν περνούν μπροστά από την εξέδρα; Στον ίδιο τον μηχανισμό που τα φυλακίζει σε ένα μέλλον δίχως ελπίδα; Στους επαγγελματίες πατριώτες που ξεπουλούν τη χώρα και ύστερα ζητούν να τους χαιρετούν; Η υποκρισία έχει πρόσωπο: φορά κοστούμι, χαμογελά ψεύτικα και σηκώνει το χέρι με ύφος “πατέρα του έθνους”. Η εντολή «στρέψτε το κεφάλι δεξιά» είναι προσβολή. Δεν είναι τιμή, είναι υποταγή. Είναι ο συμβολισμός ενός κράτους που θέλει να βλέπει τα παιδιά του να πειθαρχούν, όχι να σκέφτονται. Και το χειρότερο: τα μαθαίνει να χειροκροτούν εκείνους που τα πρόδωσαν.

Οι παρελάσεις είναι το όπιο του καθεστωτικού πατριωτισμού. Μια μέρα τον χρόνο, μας δίνεται άδεια να συγκινηθούμε. Μας νανουρίζουν με σημαίες και τυμπανοκρουσίες, για να ξεχάσουμε τι σημαίνει πραγματική πατρίδα: δικαιοσύνη, αξιοπρέπεια, ισότητα, καθαρή πολιτική, σχολεία που λειτουργούν, νοσοκομεία που δεν καταρρέουν. Η πολιτική τάξη αγαπά τις παρελάσεις, γιατί είναι το μόνο πεδίο όπου δεν τη ρωτά κανείς τίποτα. Εκεί δεν υπάρχει αντιπολίτευση, ούτε διάλογος. Μόνο πομπή, ήχος και χειροκρότημα. Η απόλυτη ανακούφιση του υποκριτή: να τιμάς τους νεκρούς με λόγια, ενώ προδίδεις τους ζωντανούς με έργα.

Η παρέλαση είναι το πρώτο μάθημα συμμόρφωσης. Πριν το παιδί μάθει τι σημαίνει ελευθερία, μαθαίνει να κρατά το βήμα. Πριν μάθει την ιστορία, μαθαίνει την τάξη. Το μήνυμα είναι καθαρό: Μην κρίνεις — ευθυγραμμίσου. Μην σκέφτεσαι — βάδιζε. Μην ρωτάς — χαιρέτα. Αυτό δεν είναι παιδεία. Είναι προπόνηση υπηκόων.

Η μνήμη δεν χρειάζεται πομπή• χρειάζεται κατανόηση. Οι νεκροί δεν ζητούν χειροκρότημα — ζητούν δικαιοσύνη. Αν θέλουμε να τιμήσουμε την ιστορία,
ας τη συζητήσουμε, ας την αμφισβητήσουμε, ας την ερμηνεύσουμε ξανά. Ας ανοίξουμε τα σχολεία, όχι τα πεζοδρόμια. Ας διδάξουμε στα παιδιά τι σημαίνει κατοχή, πείνα, αντίσταση — όχι πώς να κρατούν ίσια το χέρι.

Η μόνη παρέλαση που έχει νόημα, είναι αυτή των ελεύθερων ανθρώπων που βαδίζουν με διαφορετικό ρυθμό προς το ίδιο όραμα. Η ελευθερία δεν φοβάται την ασυνέπεια· τη χρειάζεται για να ζήσει. Και το έθνος δεν κινδυνεύει από τη διαφωνία, αλλά από τη σιωπηλή συμφωνία των ευθυγραμμισμένων.

Οι παρελάσεις είναι ένα καραγκιοζιλίκι που επιβιώνει επειδή βολεύει. Ένα πανηγύρι εξουσίας με σημαίες, όπου η πολιτική υποκρίνεται το ήθος και η κοινωνία υποκρίνεται τη συγκίνηση. Δεν είναι τιμή — είναι λήθη. Δεν μας φέρνουν πιο κοντά στους ήρωες, αλλά στους θεατές των ηρώων. Η ελευθερία γεννήθηκε στην αταξία, όχι στην παράταξη. Κι αν θέλουμε να τη διατηρήσουμε, πρέπει να μάθουμε ξανά να περπατάμε χωρίς εντολές.

Όπως έλεγε ο Αϊνστάιν, όποιος χαίρεται να παρελαύνει έχει ήδη χάσει τη σκέψη του. Κι όποιος συνεχίζει να χειροκροτεί το θέαμα, έχει χάσει και κάτι βαθύτερο — την αξιοπρέπειά του».