Τελευταία Νέα

Αναρτήθηκε στις:20-04-24 12:15

«Δοκίμιο για το αποχωρητήριο»: Π. Χάντκε, εκδόσεις Εστία 2023


«Ξέχασα να πω ποια ήταν η πιο επιτακτική και πιο ισχυρή αφορμή γι΄ αυτό το δοκίμιο περί του αποχωρητηρίου, δηλαδή: εκείνες οι μεταβάσεις, οι αιφνίδιες, από τη σιωπή, την παραίτηση τη συνδυασμένη με σιωπή, πίσω στη γλώσσα και τη λαλιά-το έζησα πολλές φορές, και κατά τη διάρκεια της ζωής μου όλο και πιο έντονα, τη στιγμή που έκλεινα και κλειδαμπάρωνα τη συγκεκριμένη πόρτα, μόνος πια με τον χώρο και τη γεωμετρία του, μακριά από τους άλλους».

«…Το να ψάχνω τα αποχωρητήρια, στη διάρκεια της ζωής μου θα έλεγε κανείς πανταχού της γης, κάθε τόσο ακόμα και χωρίς ιδιαίτερη ανάγκη, μήπως ήταν έκφραση αν όχι μιας τάσης φυγής από την κοινωνία, τουλάχιστον μιας απροθυμίας για την κοινωνία, ενός κορεσμού από τις κοινωνικές επαφές;»

Το πιο απροσδόκητο από τα πέντε «δοκίμια» του νομπελίστα Πέτερ Χάντκε έχει ως αντικείμενο το «μέρος», και μάλιστα σε όλες τις εκδοχές του, από τον απόπατο στο αγροτόσπιτο του παππού μέχρι τα περίτεχνα αποχωρητήρια των ιαπωνικών ναών. Ποιος θα περίμενε ότι αυτός ο δεξιοτέχνης της εσωτερικότητας θα έστρεφε κάποτε την προσοχή στο πιο αποσιωπημένο και ανάδελφο αναχωρητήριο της καθημερινής ζωής; Στο αφήγημα αυτό του Αυστριακού συγγραφέα το θέμα δεν είναι βέβαια τα τεκταινόμενα στην τουαλέτα, αλλά η ανατομία της στιγμιαίας αναχώρησης από τη φορτική πολυκοσμία και λογοδιάρροια των ανθρώπων που σου κόβει μερικές φορές τη λαλιά. Υπ’ αυτό το πρίσμα το κάθε αποχωρητήριο γίνεται μια μικρή ουτοπία, προσωρινό καταφύγιο από την τύρβη. Δεν πρόκειται για άρνηση του κόσμου, αλλά για μια συνειδησιακή ανάπαυλα πριν επανέλθει κανείς με νέα ευγλωττία σ’ αυτόν ακριβώς τον αναπόφευκτο κόσμο.

«…Ο Τζουνίτσαρο Τανιζάκι λέει ότι δεν υπάρχει πιο κατάλληλο μέρος από το αποχωρητήριο για να αφουγκραστεί κανείς τον θόρυβο των εντόμων, τη φωνή των πουλιών, να δει σωστά το φεγγάρι τη νύχτα και να γευτεί τη σπαρακτική ομορφιά της αλλαγής των εποχών του χρόνου, κι ότι σε τέτοιου είδους αποχωρητήρια είχαν ίσως συλλάβει πολλές απ΄ τις ιδέες τους οι παλιοί ποιητές των χάικου;»

«…Ένας διηγούνταν για την ηλικιωμένη μητέρα του πως κάθε φορά που καθόταν ανακούρκουδα έξω στη φύση έψαχνε πρώτα ένα πολύ όμορφο σημείο, κατά προτίμηση με θέα. Δεν έπρεπε να είναι μόνο «μέρος», αλλά να είναι και ευχάριστο…».

«…Ένας άντρας μπαίνει κατά λάθος ,κάπου σ΄ ένα τεράστιο συνεδριακό κέντρο ,στην αντίστοιχη γυναικεία τουαλέτα και συναντά εκεί μια ωραία άγνωστη. Εν πάση περιπτώσει δεν κάνουν εκεί σεξ (ή πως να το πει κανείς;), αλλά η συνάντηση των δυο τους στο αποχωρητήριο εξελίσσεται, αργά και με πολλά εμπόδια, στον μεγάλο έρωτα…».

Ο Πέτερ Χάντκε γεννήθηκε το 1942 στην Καρινθία της Αυστρίας. Η μητέρα του ήταν σλοβενικής καταγωγής και ο πατέρας του Γερμανός στρατιώτης. Σπούδασε νομικά στο Γκρατς, αλλά διέκοψε τις σπουδές του το 1966, όταν δημοσίευσε το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο Σφήκες. Την ίδια χρονιά ανέβηκε στη Φρανκφούρτη σε σκηνοθεσία Κλάους Πάιμαν το θρυλικό θεατρικό του Βρίζοντας το κοινό. Χαλκέντερος συγγραφέας, ο Χάντκε δημοσίευσε έκτοτε δεκάδες μυθιστορήματα, νουβέλες και θεατρικά έργα και θεωρείται πια ένας από τους κλασικούς μοντέρνους του 20ού αιώνα. Μετέφρασε επίσης ξένους συγγραφείς στα γερμανικά, μεταξύ άλλων τραγωδίες του Αισχύλου, του Σοφοκλή και του Ευριπίδη. Έχει τιμηθεί με πολλά διεθνή βραβεία. Το 2019 του απονεμήθηκε το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Από την Εστία, σε μετάφραση Σπύρου Μοσκόβου, κυκλοφορούν η νουβέλα Η μεγάλη πτώση, Η ανέμελη δυστυχία, Η δεύτερη μάχαιρα και το Δοκίμιο για το αποχωρητήριο, Θα ακολουθήσουν τα: Περί κοπώσεως και Περί επιτυχημένης μέρας.

Κώστας Α. Τραχανάς



img

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ







img



img