Αφορμή ήταν η ραγδαία αλλαγή της κοινωνίας απέναντι στους Έλληνες τον καιρό των μνημονίων. Σχεδόν σε μία νύχτα άλλαξαν τελείως όλα τα κλισέ για την Ελλάδα. Από έντιμοι πολίτες γίναμε ξαφνικά δακτυλοδεικτούμενοι τεμπέληδες. Εμείς οι Έλληνες που μένουμε στο εξωτερικό το βιώσαμε αυτό πολύ πιο έντονα στην καθημερινότητά μας. Τότε έγραψα μια πολύ πρώτη εκδοχή της ιστορίας, η οποία όμως λόγω έλλειψης χρόνου κατέληξε στο συρτάρι. Ο χρόνος αυτός βρέθηκε χρόνια αργότερα τον καιρό του κορωνοϊού όπου έμεινα αναγκαστικά κλεισμένη στο σπίτι για ενάμιση χρόνο. Το σενάριο μου όμως δεν ήταν επίκαιρο πια κι έπρεπε να το αναπροσαρμόσω. Η εσωτερική μετανάστευση στην Ε.Ε. για οικονομικούς λόγους είναι πια firstworldproblemσε σχέση με τα προβλήματα των προσφύγων πολέμου. Τα προσφυγικά κύματα που ακολούθησαν τα επόμενα χρόνια άλλαξαν δραματικά και την πολιτική σκηνή. Δραματικά άλλαξαν όμως κι οι κουβέντες που γίνονται στα καφέ και στις ταβέρνες από τον απλό κόσμο, άσχετα από τις πολιτικές τους πεποιθήσεις. Γι' αυτή τη γοργή κοινωνική μεταμόρφωση θέλησα να μιλήσω στο κόμικ.

Αυτό δεν είναι σπάνιο στην ευρωπαϊκή σκηνή των κόμικς. Αυτός είναι ίσως κι ένας ο λόγος που τα κόμικς στην Ευρώπη έχουν μεγαλύτερη ποικιλομορφία και δεν ακολουθούν τόσο αυστηρές μανιέρες όπως στις Η.Π.Α. και την Ιαπωνία. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο δημιουργός κάνει μόνος του τα πάντα: είναι ο σεναριογράφος, ο σκηνοθέτης, ο κάμεραμαν, ο ηθοποιός, ο σχεδιαστής κι ο κολορίστας.

Η οπτική μου αντίληψη είναι πιο ανεπτυγμένη. Τα κείμενα με δυσκολεύουν πάντα περισσότερο. Το συγκεκριμένο έργο έχει δομή θεάτρου δωματίου αλλά και στοιχεία αστυνομικού. Τα αστυνομικά είναι ένα είδος που δεν συγχωρεί εύκολα αφηγηματικά λάθη. Το θέατρο δωματίου πάλι κινδυνεύει να γίνει βαρετό για τον θεατή. Προσπάθησα μέσω του σχεδίου να οπτικοποιήσω την κοινωνική αλλαγή και παράλληλα να κρατήσω το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Το κείμενο μου πήρε έξι μήνες και το σχέδιο ενάμιση χρόνο με 10-12 ώρες εργασίας την ημέρα για να τελειώσει. Τα κόμικς χρειάζονται χρόνο, πόνο και αφοσίωση για να γίνουν. Δύο χρόνια εντατικής δουλειάς «στη γαλέρα» του σχεδιαστηρίου, όπως λένε οι κομίστες, αντιστοιχούν σε μιάμιση ώρα ανάγνωση.

Οι εικόνες γενικά ελκύουν. Στα κόμικς η οπτική αφήγηση συμπληρώνει την αφήγηση του κειμένου και η πληροφορία που φτάνει στον αναγνώστη-θεατή πρέπει να λειτουργήσει με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε αυτός να μπορέσει να κατανοήσει την ιστορία. Στην εύκολη ταύτιση του αναγνώστη με απλές, μη ρεαλιστικές φιγούρες αλλά και στην ενεργή συμμετοχή του στην ανάγνωση της εικόνας κρύβεται νομίζω η δύναμη των κόμικς.

Επειδή παραμένει ύποπτα αγνός και σωστός σε μια εποχή που οι αξίες έχουν αλλάξει πολύ. Είναι ένας άνθρωπος που παλεύει με τους δαίμονές του αλλά και για να επιβιώσει χωρίς να γίνεται αρπακτικό. Είναι ο αδύναμος κρίκος σε μία ναρκισσιστικά ατομικιστική κοινωνία που τείνει να χάσει τα όρια της.

Το πότο λειτουργεί κάπως σαν καταλύτης. Είναι το καύσιμο της ιστορίας. Βοηθάει τους χαρακτήρες να αφεθούν, να ξεπεράσουν τους καθωσπρεπισμούς τους και να εκφραστούν ελεύθερα για να τους απολαύσουμε.

Οι μικρές τοπικές κοινωνίες είναι αντιπροσωπευτικοί μικρόκοσμοι ενός μεγαλύτερου συνόλου ή και μιας ολόκληρης εποχής. Οι απλοί πολίτες που ρητορεύουν για αρχές και ιδεολογίες, συχνά αντιφάσκουν. Οι ρητορικές που επικρατούν επίσης αλλάζουν και αντιφάσκουν, αλλά η διαχρονική ερώτηση παραμένει: τι είναι τελικά ο άνθρωπος;

Χαίρομαι πολύ που σας άρεσε. Δεν ακολούθησα συγκεκριμένες τεχνικές. Εμπνεύστηκα από κάποιες ταινίες κι αφέθηκα στη διαίσθηση μου αλλά και στη βοήθεια φίλων, όχι απαραίτητα μυημένων στα κόμικς, που έκαναν αναγνώσεις ελέγχου και βοήθησαν με τις συμβουλές τους και την κριτική τους. Έτσι ελαχιστοποιήθηκαν τα αφηγηματικά λάθη που στα κόμικς διορθώνονται πολύ δύσκολα εκ των υστέρων. Το αρχικό κείμενο είναι στα γερμανικά. Η επιμέλεια που έγινε στους διαλόγους για αποδοθούν σωστά στην ελληνική γλώσσα ήταν επίσης εξονυχιστική. Τους ευχαριστώ όλους όσους βοήθησαν.

Ναι, βέβαια. Κατ’ αρχάς, οι μεταφορές γνωστών τίτλων σε graphic novels ανθίζουν και φέρνουν τη λογοτεχνία πιο κοντά και σε ένα κοινό που δεν θα έβρισκε εύκολα το χρόνο να διαβάσει. Επειδή ακριβώς διαβάζονται εύκολα και γρήγορα είναι ιδανικά και για παιδιά. Και τα παιδιά είναι οι μελλοντικοί αναγνώστες. Επίσης τα κόμικς ως μέσο είναι μεν χρονοβόρα αλλά είναι σχετικά φτηνά στην παραγωγή τους, πράγμα που τα καθιστά ιδανικά και για δημιουργούς που έχουν να πουν κάτι. Τα τελευταία χρόνια τα κόμικς γίνονται θεματικά και αισθητικά όλο και καλύτερα κι έρχονται ολοένα πιο κοντά στη λογοτεχνία και σε ένα ευρύτερο κοινό.