Αναρτήθηκε στις:14-01-20 12:02

Μια σύντομη ιστορία της Ευρώπης - Από τον Περικλή στον Πούτιν


Σάιμον Τζένκινς - Εκδόσεις Ψυχογιός 2019 - σελ. 392


Η Ευρώπη είναι μια ταπεινή χερσόνησος που προεξέχει από την βορειοδυτική γωνία της Ασίας. Εκτείνεται από τις πορτογαλικές ακτές βόρεια έως τον Αρκτικό, νότια έως τη Μεσόγειο, και ανατολικά έως τον Καύκασο και τα Ουράλια. Αυτή η ήπειρος δεν έχει ερήμους, και έχει μία αξιοσημείωτη οροσειρά, τις Άλπεις. Έχει πληθυσμό 750 εκατομμύρια ανθρώπους, υπερδιπλάσιο πληθυσμό από τις ΗΠΑ.

Η λέξη «Ευρώπη» ανέκυψε τον 6ο αιώνα π.Χ. ως αναφορά στην ηπειρωτική μάζα βόρεια της Ελλάδας.

Η Ευρώπη υπήρξε για δύο χιλιετίες για μια εξαιρετικά επιτυχημένη ήπειρος. Σε αυτό το εκπληκτικό νέο του βιβλίο, ο Σάιμον Τζένκινς αφηγείται την ιστορία της εξέλιξής της από ένα πεδίο μάχης πολεμοχαρών φυλών σε έναν χώρο ειρήνης, πλούτου και ελευθερίας – μια ιστορία που ξεκινάει από την αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη, περνάει από τον Μεσαίωνα, την Αναγέννηση και τη Γαλλική Επανάσταση, φτάνει στους δύο Παγκόσμιους Πολέμους και καταλήγει στο σήμερα.

Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια ιστορία της Ευρώπης, όχι των εθνών της Ευρώπης. Είναι μια απόπειρα να περιγράψει ο συγγραφέας πώς μία ομάδα κρατών, αλληλεπιδρώντας το ένα με το άλλο με την πάροδο του χρόνου, ανέπτυξαν μία συλλογική, ηπειρωτική συνείδηση. Το βιβλίο δεν είναι μία οικονομική ιστορία, ούτε πολιτισμική. Αναφέρει τον πλούσιο κατάλογο των καλλιτεχνών, συγγραφέων και μουσικών, καθώς και των κυριότερων διανοούμενων. Έτσι συναντάμε στο βιβλίο τον Σωκράτη, τον Αριστοτέλη, τον Γρηγόριο τον Μέγα, τον Σαίξπηρ, τον Γκαίτε, τον Μπετόβεν, τον Χέγκελ και τον Μαρξ. Επικεντρώνεται επίσης σε εκείνα τα άτομα των οποίων οι δραστηριότητες έχουν αποτελέσει μέρος της ιστορίας της Ευρώπης και η επιρροή τους ξεπέρασε τα εθνικά όρια, δηλαδή ηγέτες όπως ο Αύγουστος, ο Καρλομάγνος, ο Ιννοκέντιος Γ΄, ο Κάρολος Ε΄, η Μεγάλη Αικατερίνη, ο Ναπολέων, ο Χίτλερ και ο Γκορμπατσώφ.

Στην πορεία της αφήγησης, διάφορα μοτίβα αναδύονται για να συνθέσουν τελικά μια συνολική εικόνα. Ένα από αυτά είναι ο εξαιρετικός ρόλος της βίας, και η τεχνολογία της βίας. Ένα άλλο είναι ο δυϊσμός της ελληνιστικής και της ρωμαϊκής κουλτούρας από τη μία μεριά, και των χριστιανικών ηθών και πεποιθήσεων από την άλλη. Δύο άλλα θέματα είναι η δημιουργική ενέργεια του εμπορίου και του κεφαλαίου που έδωσαν ώθηση στην εμφάνιση των εθνικών κρατών. Ένα τελευταίο θέμα είναι το πώς αυτές οι δυνάμεις έφεραν την ήπειρο κοντά στην αυτοκαταστροφή στον 20ο αιώνα. Από εκείνη την κρίση σφυρηλατήθηκε η πιο ευγενική κληρονομιά της Ευρώπης στον σύγχρονο κόσμο, η ιδέα μιας κοινωνικής οικονομίας της αγοράς κάτω από ένα δημοκρατικό καθεστώς.

Το πορτρέτο της Ευρώπης, που σκιαγραφεί ο Τζένκινς δε θα μπορούσε να είναι πιο επίκαιρο – ή πιο αριστουργηματικό.

Ο Σερ Σάιμον Τζένκινς γεννήθηκε το 1943 στο Μπέρμιγχαμ και θεωρείται ένας από τους πλέον έγκριτους δημοσιογράφους του Ηνωμένου Βασιλείου. Έχει σπουδάσει φιλοσοφία, πολιτικές επιστήμες και οικονομία και διετέλεσε για αρκετά χρόνια Πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Προστασίας Αρχαιοτήτων. Εκτός από το ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ, έχει γράψει κι άλλα ευπώλητα βιβλία όπως τα A Short History of England, Britain’s Hundred Best Railway Stations, England’s Thousand Best Churches και England’s Thousand Best Houses. Είναι πρώην επιμελητής της Evening Standard και των Times, και αρθρογραφεί στον Guardian.

Κώστας Τραχανάς




img

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ