Ας μιλήσουμε για πατριαρχία!

Γράφει η Αγλαΐα Νάτσικα*
Η 8η Μάρτη δεν είναι γιορτή της γυναίκας. Είναι ημέρα μνήμης, ημέρα τιμής στους αγώνες όλων των γυναικών, κάθε εποχής, για την άρση των ανισοτήτων μεταξύ ανδρών και γυναικών στην κοινωνική, την οικονομική, την πολιτική ζωή.
Η μέρα αυτή είναι μια μέρα στην οποία διασταυρώνονται διαφορετικοί αγώνες γυναικών, από τις πιο καταπιεσμένες και αόρατες, όπως οι μετανάστριες και οι εργάτριες, μέχρι τις πιο αναγνωρισμένες στον επαγγελματικό ή δημόσιο βίο - και καθεμιά με διαφορετικό τρόπο έρχεται καθημερινά αντιμέτωπη με τις συνέπειες των έμφυλων κοινωνικών ανισοτήτων.
Αλλά είναι και μέρα ξεχωριστής τιμής στις πρωτοπόρες εκείνες γυναίκες, από τη Μάργκαρετ Φούλερ μέχρι τη Σιμόν ντε Μποβουάρ και από την Καλλιρρόη Παρέν μέχρι την Ηλέκτρα Αποστόλου, που με τον λόγο και τις πράξεις τους έδειξαν ότι τα όρια υπάρχουν για να ξεπερνιούνται.
Να μιλήσουμε για τους πολλαπλούς ρόλους της γυναίκας; Δυστυχώς όταν αρχίζει αυτή η συζήτηση βασίζεται στο ανδρικό βλέμμα για τη γυναίκα.
Αν θέλουμε να είμαστε πραγματικά ειλικρινείς με την ημέρα, πρέπει να επικεντρωθούμε στην πατριαρχική εξουσία.
Τι είναι λοιπόν η πατριαρχική εξουσία:
Πατριαρχική εξουσία είναι οι γυναίκες να πληρώνονται λιγότερο από τους άνδρες για την ίδια δουλειά.
Πατριαρχική εξουσία είναι οι γυναίκες να θεωρούνται κυρίως υπεύθυνες για τις δουλειές του σπιτιού και να ερωτώνται μάλιστα αν είναι αρκετά τυχερές ώστε ο άντρας τους να τις βοηθάει σ' αυτές.
Πατριαρχική εξουσία είναι η γυναίκα να αντιμετωπίζεται ως σεξουαλικό αντικείμενο και να επιδοκιμάζεται ή να αποδοκιμάζεται γι' αυτό, όχι ως υποκείμενο, όχι ως ελεύθερο άτομο με εξατομικευμένες επιθυμίες, αδυναμίες και ανάγκες.
Πατριαρχική εξουσία είναι ο βιασμός, η κακοποίηση, αλλά και η κουλτούρα βιασμού.
Πατριαρχική εξουσία είναι και οι πρακτικές, βαθύτατα εγγεγραμμένες σε καθημερινές συμπεριφορές και στη γλώσσα, που ενσωματώνουν τη διαρκή υποτίμηση της γυναίκας και δικαιολογούν την κουλτούρα βιασμού.
Πατριαρχική εξουσία είναι το «κάτσε λίγο να σου εξηγήσω»: το mansplaining, αυτό που όλες έχουμε ζήσει και πολλοί επιχειρούν καθημερινά συχνά χωρίς να έχουν επίγνωση αυτού που κάνουν: να «εξηγεί» τάχα ένας άντρας σε μια γυναίκα με τρόπο περιφρονητικό και πατερναλιστικό κάτι το οποίο μάλιστα η γυναίκα συχνά γνωρίζει καλύτερα.
Πατριαρχική εξουσία είναι να αναρωτιούνται φωναχτά για το θύμα βιασμού «καλά γιατί δεν μιλούσε τόσο καιρό; Καλά τώρα το θυμήθηκε;» υπονοώντας φυσικά ότι υπάρχει σκοπιμότητα, ακριβώς επειδή η ανδρική εξουσία δεν θέλει να παραδεχτεί την πραγματικότητα του βιασμού και των κακοποιήσεων.
Πατριαρχική εξουσία είναι το θύμα της κακοποίησης να νιώθει ενοχές και ντροπή, να είναι αυτό που αναλαμβάνει το ρίσκο όταν μιλά και όχι ο κακοποιητής όταν κακοποιεί.
Πατριαρχική εξουσία είναι στα ΔΣ των συνδικάτων να μην υπάρχουν γυναίκες, στα ΔΣ των συλλόγων οι γυναίκες να είναι πάντα μια ελάχιστη μειοψηφία.
Πατριαρχική εξουσία είναι οι γυναίκες βουλευτές να είναι μόλις 71 και οι άντρες 229.
Αυτή είναι η πραγματικότητα που πρέπει να αλλάξει. Κι αυτή δεν είναι μόνο υπόθεση μερικών γυναικών, αλλά μιας ολόκληρης κοινωνίας σε εγρήγορση.
Μιας κοινωνίας που διεκδικεί και ελέγχει.
Σήμερα είναι μια μέρα που στέλνουμε το μήνυμα πως καμία γυναίκα δεν είναι μόνη της. Ας είναι όμως σήμερα και μια μέρα που περισσότερες και περισσότεροι παίρνουμε την απόφαση να προσπαθήσουμε, να αγωνιστούμε για την ουσιαστική ισότητα ανδρών και γυναικών.
Διότι αυτός τελικά είναι ένας αγώνας για την ίδια την ελευθερία.
*Αγλαΐα Νάτσικα, καθηγήτρια μουσικής, συντονίστρια της Νέας Αριστεράς Άρτας
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ