Γράφει ο Κώστας Πιέτας*
«Η πλάτανος» όπως την έλεγαν οι αρχαίοι, ο πλάτανος όπως τον ονομάζει ο λαός, είναι ο γίγαντας και ο Βασιλιάς του Ελληνικού Φυτικού Βασιλείου. “Η πλάτανος η Ανατολική”.
Σύμφωνα με την Αρχαία Ελληνική μυθολογία, η Πλάτανος ήταν αδερφή δύο πελώριων γιγάντων, των Αλωαδών, και κόρη του Ποσειδώνα. Από τον πατέρα της κληρονόμησε την αγάπη της στο υγρό στοιχείο, αφού η Πλάτανος φυτρώνει σε μέρη όπου υπάρχουν νερά, είτε στην επιφάνεια είτε στο υπέδαφος. Από τα αδέρφια της κληρονόμησε το γιγάντιο ανάστημα. Αγαπούσε πολύ τους δύο αδερφούς της η μυθική πλάτανος, και όταν εκείνοι πέθαναν νέοι, αυτή από τη θλίψη της μεταμορφώθηκε στο ομώνυμο δέντρο της πατρίδας μας, τον Πλάτανο.
Υπάρχουν στην Ελλάδα πλατάνια 700-1000 ετών, το ύψος του φτάνει τα 60 με 70 μέτρα και η περίμετρος του κορμού του τα 8 έως 12 μέτρα, είναι δέντρο φυλλοβόλο, ρίχνει τα φύλλα του το Χειμώνα, αρκετά φιλόφωτο και υγρόφυλο. Τα φύλλα του είναι μεγάλα, παλαμοειδή με μακρύ μίσχο. Οι καρποί του είναι σφαιρικοί και περιέχουν λεπτά τριχωτά σπέρματα. Το ξύλο του πλατάνου είναι πολύ καλός αγωγός του ηλεκτρισμού γι’ αυτό προσβάλλεται εύκολα από κεραυνούς.
Τα φύλλα του και τα άνθη του χρησιμοποιούνται στην φαρμακευτική σαν ισχυρά “αποχρεμπτικά”. Τη σκόνη εξάλλου της φλούδας του τη βάζουν σε αποστάγματα και σε εγκαύματα για την ανακούφιση και την θεραπεία τους. Χρησιμεύει επίσης και σαν αιμοστατικό στις πληγές. Το ξύλο του χρησιμοποιείτε πάρα πολύ στην ξυλοβιομηχανία, στην κιβωτοποιεία στην ξυλογλυπτική, στην υποδηματοποιία (τακούνια, ξυλοπέδιλα κ.α.), στην χαρτοποιία που είναι περιζήτητο σαν χαρτοπολτός. Δεν είναι όμως το ξύλο του κατάλληλο για καύσιμη ύλη και δεν δίνει κάρβουνα, ούτε είναι κατάλληλο για την σιδηρουργία.
Όμως, εδώ και μια δεκαετία τα πλατάνια ενός σημαντικού αριθμού περιοχών της χώρας συνεχίζουν να προσβάλλονται ή έχουν προσβληθεί με σημαντικότατες απώλειες δέντρων, από την ασθένεια του μεταχρωματικού έλκους, Μια από τις πλέον καταστρεπτικές ασθένειες δασικών δέντρων. Η καταστρεπτική αυτή ασθένεια του μεταχρωματικού έλκους οφείλεται στο μύκητα Ceratocystis platani.
Εντοπίστηκε για πρώτη φορά στη Μεσσηνία το 2003, επεκτάθηκε στην συνέχεια σε όλη την Πελοπόννησο, το 2011 στη Θεσσαλία, μεταξύ 2016-2017 σε μεγάλο μέρος της Στερεάς Ελλάδας και της Εύβοιας, ενώ μόλις πρόσφατα και στην Αιτωλοακαρνανία, που προκάλεσε συζήτηση στη Βουλή.
Το 2010 πρωτοεντοπίστηκε στην Ήπειρο, τα αποτελέσματα της προσβολής αυτής είναι ορατά σε όλα τα ποτάμια και περισσότερο ορατό είναι στα περίφημα "πλατανάκια" ανεβαίνοντας για Ιωάννινα πριν το Τέροβο στον ποταμό Λούρο, όπου το τοπίο έχει απογυμνωθεί εντελώς. Αυτό έχει συμβεί σε πολύ μεγάλο βαθμό με σχεδόν ολοκληρωτική καταστροφή στο ποτάμι "Αρέθωνας" που εκβάλλει στη Μπούκα Καστροσυκιάς, κατά μήκους του ποταμού έως και τα όρια της κάτω Μυρσίνης, που επισκέπτομαι συχνά, Τα αιωνόβια και μεγάλων διαστάσεων πλατάνια έχουν ξεραθεί όλα.