Με τη μονή Γενεσίου Θεοτόκου με συνδέουν ισχυροί δεσμοί καθότι το 1987-88 (μαθητής της τρίτης λυκείου τότε) υπηρετούσα ως ιεροψάλτης, πηγαινοερχόμενος για μια ολόκληρη χρονιά με το μηχανάκι, συχνά με πολύ αντίξοες καιρικές συνθήκες.

Υπάρχει όμως κι ένας επιπλέον λόγος που με δένει με αυτό το χωριό, κι αυτός είναι η μεγάλη αδερφή της μητέρας μου, η υπεραιωνόβια θεία μου Φώτω (Φωτεινή) Κατσάνου, η οποία αισίως διανύει το 101ο έτος της ηλικίας της με πλήρη διαύγεια πνεύματος και πολύ καλή κατάσταση υγείας. Ισχυρό συναισθηματικό δέσιμο, φυσικά, υπάρχει και με όλους τους εκεί συγγενείς μου, ξαδέρφια, ανίψια…

Όταν ήμουν παιδί, θυμάμαι κάποιες φορές που την παραμονή του «Οχτώημερου» διανυκτερεύαμε στη θεία μου, το σπίτι της οποίας ήταν φιλόξενο… σαν μοναστήρι! Το «Όλοι οι καλοί χωράνε» έβρισκε εδώ την πλήρη εφαρμογή του: πάρα πολλοί συγγενείς μοιράζονταν το φαγητό της ημέρας, αλλά και κοιμούνταν όλοι μαζί στρωματσάδα, στριμωγμένοι αλλά πραγματικά αδελφωμένοι! Σε αντίθεση με το σήμερα, όπου πολύ συχνά ακόμη και τ’ αδέρφια δεν μιλιούνται μεταξύ τους…

Κυριολεκτικά άπειρες είναι οι ιστορίες που μου έχει αφηγηθεί η θεία Φώτω, η ηρωίδα «μυλωνού της Κατοχής», με την οποία δεν χορταίνω να συζητάω, αλλά πραγματική μυσταγωγία αποτελεί ακόμη και η σιωπή της, το να αντικρίζω απλώς τη γλυκύτατη μορφή της…

Ευσεβέστατη η ίδια, με μια συγκλονιστική λαϊκή θρησκευτικότητα, θεωρεί μεγάλη ευλογία το να πηγαίνει κάθε μέρα στο μοναστήρι (κουβαλώντας πάνω από έναν αιώνα ζωής στην πλάτη!), για να ποτίζει και να περιποιείται τα λουλούδια και τα δέντρα. Είναι κι αυτό ένα αντίδωρο προς τον Θεό και την Παναγία για την ευεργεσία της ζωής, καθότι γεννήθηκε πρόωρα και κινδύνευε να πεθάνει:

«Γεννήθ’κα το 1922 κι ήμαν εφταμηνίτικο! Μ’ είχαν ξεγραμμένη οι θ’κοί μ… Ήμαν άπλερο (πρόωρο και πολύ αδύνατο βρέφος). Μ’ είχαν τυλιμένη μέσα σε μία τ’λούπα (τουλούπα είναι η ποσότητα μαλλιού προβάτου για γνέσιμο). Σαν κ’ταβάκι ήμαν τυλιμένη μέσα στ’ν τ’λούπα (ως πρόωρο βρέφος την έβαλε η μητέρα της μέσα στα μαλλιά προβάτου… σαν ένα είδος πρωτόγονης θερμοκοιτίδας!).

Λέει ο μακαρίτ’ς ο πατέρας μ’ (ο μητροπλευρικός παππούς, Βασίλης Σαλαμούρας) μιανού ξαδερφού του:

-Δεν πάμε στ’ Μαρκινιάδα να το βαφτί’εις αυτό το θηλυκό;

Κι έτσι με βάφτ’σαν στον Αϊ-Γιώρη (ενοριακός ναός Αγίου Γεωργίου), στο χωριό.

Ήμασταν πολύ φτωχοί εμείς… Φτώχεια να ιδούν τα μάτια σου… Σ’ τα ματάπα κι άλλη βολά (ξαναείπα άλλη φορά) αυτά… Τά ’γραψες κιόλα στο βιβλίο…

Τότε π’ θα με πάαιναν για να με βαφτίσουν, η μάνα μ’ ξήλωσε μία μαξ’λάρα κι έφκιασε… λαδοπάνι για να με τ’λίξει ο νούνος!

Ήμαν άπλερη, βύζανα απ’ το ’να το στήθος. Η μάνα μ’ έχασε το γάλα απ’ τ’ άλλο το στήθος και βύζαξε κι άλλα 5 παιδιά μ’ αυτό το ένα το στήθος! Σαν κι (μήπως) είχαν και φαγάκι για να φάν’ οι μανάδες για να φέρουν γάλα; Ούτε ψωμάκι δεν είχαν να φάν’, όχι φαΐ…

Η Παναΐα με φύλαξε και τότε π’ γεννήθ’κα κι είδα θάματα πολλά…

Το ’40, στ’ν Κατοχή, οι Ιταλοί είχαν πιάσει το μακαρίτη τον άντρα μ’, το μπάρμπα σου το Σωτήρη, τον είχαν φυλακωμένο. Ήταν παιδί ακόμα, δεν είχαμαν παντρευτεί. Κι η έρμη η πεθερά μ’ πάαινε κάθε μέρα στο μοναστήρι και παρακάλαγε σκούζοντα τ’ν Παναΐα να απολύσουν (απελευθερώσουν) το παιδί τ’ς οι Ιταλοί… Κι άκ’σε τ’ς προσευχές η Παναΐα και τ’ απόλυσαν το παιδί τ’ς οι Ιταλοί.