«Ψίθυροι του Βαρδάρη»

Σοφία Βόικου
Εκδόσεις Ψυχογιός 2016 - σελ. 507

1912. Σελανίκ, Σαλονίκη, Θεσσαλονίκη. Η πόλη των τριών θεών. Μια πόλη που την λάτρευαν όλοι. Ένα χωνευτήρι που όλοι ζούσαν αρμονικά : Τούρκοι, Εβραίοι, Έλληνες, Φραγκολεβαντίνοι, Ντονμέδες. Η σημερινή Θεσσαλονίκη, που θα συνεχίζει να δέχεται ανθρώπους, φυλές και θρησκείες στους δρόμους, στις πλατείες, στα στενά της.

Σε αυτή την πόλη ζει ο υφασματέμπορος Δημήτριος Δεναξάς με τη γυναίκα του Καλλιόπη και τις δυο κόρες του, την Αναστασία και την μικρότερη Σοφία.

Στην υπόγεια πόλη, στα έγκατα της πόλης, σε μια σήραγγα, ζούσε η τυφλή τσιγγάνα Εσρά, που χρησιμοποιούσε τα μάτια της ψυχής της κι έβλεπε όλα όσα οι άλλοι δεν έβλεπαν ή δεν ήθελαν να δουν : τα σημαντικά και τα εσώτερα, τα χθεσινά και τα μελλούμενα. Η Εσρά άκουσε το παρελθόν κι οσμίστηκε το μέλλον. Η Εσρά ψιθυρίζει για την Σοφία, την κόρη του Δεναξά, κάποιες ακατανόητες φράσεις: «Σοφία… Το όνομά σου δε θα σου χαρίσει τη σύνεση… Θα αγαπήσεις πολύ… Θα κλάψεις πολύ… Θα ζήσεις πολύ».

Η Σοφία θα πλήρωνε ένα τίμημα. Η Σοφία είχε ανταλλάξει την ζωή της για μιαν άλλη…

Η Αναστασία θα αγαπήσει τον λοχαγό του πεζικού Τζαννέτο Πετροπουλέα. Κάποιοι όμως έρωτες καταλήγουν στο σκοτάδι γιατί το σκοτάδι τρέφει την ψυχή κάποιων ανθρώπων. Ρουφούν αδηφάγα το φως ορισμένων ψυχών για να γεμίσει λάμψη το δικό τους σκοτάδι. Η Αναστασία ήταν το φως και ο Τζαννέτος το σκοτάδι. Ο αναθεματισμένος Τζαννέτος… Που διέλυσε τον αρραβώνα με το κεφάλι ψηλά. Δίχως να χρειαστεί να δει τα θλιμμένα μάτια της Αναστασίας ή να δώσει άκαιρες εξηγήσεις στον Δημήτριο Δεναξά.

Η Σοφία ερωτεύτηκε, αγάπησε και την αγάπησαν με πάθος, κυνήγησε τα όνειρά της, πάλεψε για αυτά, πολέμησε για εκείνον, δέχτηκε να την εξορίσουν από την οικογένειά της για έναν έρωτα. Μα από πότε είναι ανήθικος ο έρωτας; Στο τέλος όμως, κέρδισε, γιατί γεύτηκε το χάδι του άντρα που ερωτεύτηκε, γιατί σκούπισε με τα χείλη της τα δάκρυα ενός αλλόπιστου, γιατί έζησε τη ζωή που διάλεξε…

Ο πλούσιος Μεχμέτ αφέντης συχνάζει στα πορνεία της Μπάρας (κακόφημη περιοχή της Θεσσαλονίκης), όπου επισκέπτεται συχνά την μαντάμ Ζοζεφίν. Ζοζεφίν ήταν το όνομα που είχε επιλέξει η Σάρρα η εβραία, για να γίνει χριστιανή και να ζήσει με τον Ζαν-Πιερ, τον χαμένο της έρωτα. Ο Μεχμέτ αφέντης θα γίνει χριστιανός και θα πάρει το όνομα Εμμανουήλ. Ο Εμμανουήλ θα ζητήσει σε γάμο τη Σοφία, την κόρη του Δεναξά. Τη δεκαεξάχρονη Σοφία με τα μεγάλα μάτια, τη Σοφία που δε φοβάται να τα βάλει με τη φωτιά. Ο Δημήτριος Δεναξάς δέχεται για γαμπρό τον Εμμανουήλ, αλλά όχι για τη Σοφία, αλλά για την άλλη του κόρη, την Αναστασία…

Η Σοφία αποφασίζει να πει όχι στην πρόταση του Εμμανουήλ και να υπακούσει στη διαταγή του πατέρα της. Παρακαλεί τον Εμμανουήλ να παντρευτεί την αδελφή της. Ήταν δική της απόφαση η δυστυχία που την περίμενε. Δέχτηκε να θυσιάσει τον έρωτά της για ένα πένθιμο μέλλον δίχως χαρά.

Η άμαξα με τους νεόνυμφους, την Αναστασία και τον Εμμανουήλ, τόλμησε να περάσει κάτω από την Καμάρα, την αψίδα του Γαλέριου. Το στοιχειό αναδεύτηκε κι ανέβηκε ψηλά. Ύψωσε τα χέρια του, και τα μακριά του νύχια άρπαξαν αυτό που ζητούσαν. Δεν είχε αρπάξει την ίδια την νύφη μα το μέλλον της… Ήταν το αντίτιμο που έπρεπε να πληρώσει…

Σοφία, Αναστασία και ο Εμμανουήλ, Αναστασία και ο Τζαννέτος, Ζοζεφίν και o Ζαν-Πιερ, Ιμπραήμ και η Αναστασία. Όλοι ερωτευμένοι. Αίμα ελληνικό; Αίμα τούρκικο; Αίμα εβραϊκό; Αίμα προσφυγικό; Ποια ήταν τελικά η μικρή Σοφία, η κόρη του Τζωρτζή, στη σημερινή Θεσσαλονίκη;

Η Σοφία Βόικου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε γαλλική φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Sophia Antipolis της Νίκαιας, στη Γαλλία, στον τομέα της Επικοινωνίας και του Πολιτισμού των χωρών της Μεσογείου. Σπούδασε επίσης Ιστορία της Τέχνης στην Éco le du Louvre στη Γαλλία. Έχει διδάξει Θεωρία της Επικοινωνίας και Ιστορία της Τέχνης στην ιδιωτική εκπαίδευση, ενώ για χρόνια διατηρούσε μόνιμη στήλη για τα εικαστικά δρώμενα σε διάφορα πολιτιστικά περιοδικά της Θεσσαλονίκης. Έχει ασχοληθεί με τη μετάφραση βιβλίων και έχει γράψει δύο παραμύθια για παιδιά, ενώ από το 1997 δραστηριοποιείται επαγγελματικά στον χώρο της διαφήμισης και επικοινωνίας. Έχοντας περάσει από τη θέση της κειμενογράφου, και καταλήγοντας διευθύντρια δημιουργικού, πολλές διαφημιστικές καμπάνιες φέρουν την υπογραφή της. Μιλάει αγγλικά, γαλλικά και ισπανικά. Είναι παντρεμένη και έχει δύο παιδιά. Από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ κυκλοφορούν επίσης τα μυθιστορήματά της «Το κόκκινο σημάδι», «Το ταξίδι της φωτιάς», «Πικρό γλυκό λεμόνι», «Στη σκιά του Αυγερινού» και «Το μυστικό της καταιγίδας».

Κώστας Τραχανάς