Γράφει η Κατερίνα Σχισμένου
Φτάσαμε και σήμερα να γιορτάζουμε την ημέρα της βίας κατά των γυναικών, που μέσα στους αιώνες έχει ισοπεδωθεί, σφαγιαστεί εκμηδενιστεί. Φτάσαμε να γιορτάζουμε το αυτονόητο της ισότητας του ανθρώπου, της ανθρώπινης αντιμετώπισής του, γιατί η γυναίκα η κάθε γυναίκα είναι πάνω απ΄όλα άνθρωπος και ανήκει στο ανθρώπινο γένος, Αυτή το γεννά εξάλλου.
Φέτος η αναφορά μου θα είναι σε μια άλλη γυναίκα που έρχεται από το μεσαίωνα. Η Ελένη Αγγελίνα Δούκαινα είναι μια μορφή της ιστορίας που αναδύεται μέσα από τα σκοτάδια. Η Ελένη, κόρη της Θεοδώρας Πετραλείφα και του Μιχαήλ Β΄Κομνηνού Δούκα, «Δεσπότη» της Ηπείρου με πρωτεύουσα την Άρτα. Η ίδια έχει μια πολύ τραγική ιστορία την αναζητήσαμε τόσο από ιστορικές αλλά και από λογοτεχνικές πηγές. Όσα φυσικά μας επέτρεψαν οι πηγές της εποχής μιας και είναι ελάχιστα τα στοιχεία που φτάνουν έως τις μέρες μας. Όσα όμως δεν μας παρέχει η ιστορία, μπορεί να τα αποκαταστήσει η λογοτεχνική παραγωγή που με την φαντασία και την τόλμη της μπορεί να παρουσιάσει μια ολοκληρωμένη λογοτεχνική-θεατρική περσόνα μέσα στο χρόνο. Με αυτή την τόλμη δημιούργησα και το πορτραίτο της Ελένης Αγγελίνας Δούκαινας μέσα από πολλές προοπτικές που μας προσφέρει η τέχνη αλλά και η ιστορία ως μια μακρινή μαρτυρία μέσα στο μεσαίωνα. Η Ελένη έγινε θεατρικός μονόλογος και παίχτηκε μέσω του προγράμματος HERMES στην Ιταλία, Άρτα, Πάτρα και Πρέβεζα.
Γυναίκες που έζησαν στο σκοτάδι και ελάχιστα στο φως, και η δική μου προσπάθεια να βγουν από την αφάνεια και ίσως να τους δοθεί η ευκαιρία έστω και μετά από αιώνες να μιλήσουν και να αποκατασταθεί η ιστορική αδικία, που τις καταδίκασε σε μια σιωπή, σα τιμωρία. Είναι ίσως καιρός να δώσουμε φωνή και ενός είδους αποκατάστασης σε μια εποχή όπου κουλτούρες και πολιτισμοί, πρόσωπα και προσωπικότητες αποκαθίστανται στη προοπτική μιας cancel culture που φωτίζει αρκετές σκοτεινές πλευρές μιας ιστορίας που ακόμη δεν μπορεί συχνά να βρεί την απόλυτη ταυτότητά της αλλά και να δώσει επαρκείς απαντήσεις σε ζητήματα του παρελθόντος. Η Ελένη μια γυναίκα που αντιστάθηκε στην βαρβαρότητα αν και ήξερε πως ήταν καταδικασμένη. Και πράγματι έσβησε σε ηλικία ούτε 30 ετών ισοπεδωμένη από δυνάμεις εξουσίας και κυριαρχίας.
Πολλές τέτοιες περιπτώσεις ακόμη και σήμερα- γυναικών που αντιστέκονται στην βαρβαρότητα αλλά και την πατριαρχία που τόσο καλά κρατεί στις μέρες μας και το βλέπουμε στην καθημερινότητά μας, στο πετσί μας, στην κάθε είδους αντιμετώπιση… Θλιβερές οι συνθήκες για μια εποχή που έχει λύσει τόσα προβλήματα, προχωρά με τόσο γρήγορους ρυθμούς αλλά τελικά όχι για τις γυναίκες. Εμείς μόνο την πικρία μας μπορούμε να εκφράσουμε, να την καταγράψουμε, να την δημοσιοποιήσουμε και να συνεχίζουμε να εκφράζουμε την αντίθεσή μας σε αυτή την άνιση μεταχείριση. Ελπίζουμε η φωνή μας να μη σβήσει ή στο μέλλον να βρεθεί κάπου, όπως κι εμείς συναντήσαμε την Ελένη Αγγελίνα. Στις γυναίκες του παρελθόντος που αντιστέκονταν και σ΄αυτές που θα συνεχίσουν ν΄ αντιστέκονται.
P.S. Το βιβλίο αφιέρωμα στην Ελένη Αγγελίνα Δούκαινα θα κυκλοφορήσει σε λίγες μέρες με τίτλο: «Ελένη Αγγελίνα Δούκαινα, μια πριγκίπισσα της Άρτας, μεταξύ ιστορίας και λογοτεχνίας» από τις εκδόσεις ΕΝΤΥΠΩΣΙΣ.